Obejmują obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, zwierząt i grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Uznanie obszaru za rezerwat przyrody następuje w drodze zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Rezerwat Budzisk

Rezerwat „Budzisk" jest  najstarszym rezerwatem przyrodniczym w Puszczy Knyszyńskiej. Utworzony został w 1970 r. z inicjatywy miejscowych leśników. Powierzchnia Rezerwatu wynosi 341,00 ha. Obowiązują w nim dwie kategorie ochrony: rezerwat ścisły o pow. 50,25 ha – bez jakiejkolwiek bezpośredniej ingerencji człowieka oraz rezerwat częściowy na pozostałym obszarze.  Powołaniu rezerwatu przyświecała idea zachowania fragmentu Puszczy Knyszyńskiej z naturalnymi zbiorowiskami leśnymi, torfowiskowymi, łąkowymi i źródliskowymi.

W rezerwacie Budzisk początek swój ma rzeka Migówka, która wije się  przez cały rezerwat by zakończyć swój bieg w rzece Sokołda. O wyjątkowości tego miejsca decyduje także obfitość rzadkich okazów fauny. W rezerwacie spotkać można rysia, obserwować lub usłyszeć puszczyka, włochatkę, derkacza, dzięcioła trójpalczastego oraz wiele innych równie unikalnych zwierząt.

Rezerwat Jesionowe Góry

Rezerwat „Jesionowe Góry" znajduje się w północnej części zwartego kompleksu leśnego Puszczy Knyszyńskiej – w leśnictwie Wilcza Jama. Powołany został Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 19 stycznia 1987 r., w celu zachowania naturalnych zbiorowisk Puszczy Knyszyńskiej i ich bioróżnorodności. Powierzchnia ogólna rezerwatu wynosi 375,50 ha. W części zachodniej i południowej rezerwatu usytuowane są misy wytopiskowe wypełnione torfami. Od północnego wschodu obszar rezerwatu zamykają doliny strumienia „Łowiczanka" i rzeki „Jałówki".

Rezerwat Starodrzew Szyndzielski

Rezerwat częściowy „Starodrzew Szyndzielski" powołano na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 28 sierpnia 1990 r., w celu zachowania unikatowego fragmentu Puszczy Knyszyńskiej, porośniętego ciepłolubnym lasem sosnowo-świerkowo-dębowym o charakterze grądu miodownikowego (Meliti-Carpinetum). Powierzchnia ogólna rezerwatu 79,74 ha. Prócz naturalnych zbiorowisk roślinnych, chroni się tu również zagrożone i rzadkie gatunki zwierząt, roślin i grzybów.

Rezerwat Taboły

Rezerwat „Taboły" leży w północno-wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej. Został powołany na mocy Rozporządzenia Wojewody Podlaskiego z dnia 16 lipca 2001 r. Jest to jedno z największych torfowisk w Polsce.

Objęty jest ochroną częściową, której celem jest zachowanie fragmentu Puszczy Knyszyńskiej ze zbiorowiskami boru mechowiskowego i boru świerkowo-torfowcowego oraz brzeziny bagiennej odznaczające się wysokim stopniem naturalności. Powierzchnia ogólna rezerwatu wynosi 303,84 ha. Najbogatszym w gatunki roślinne zespołem w rezerwacie jest biel, czyli sosnowo-brzozowy las bagienny. Występuje tu przeszło 70 gatunków roślin, gdzie około 30% stanowią mchy i torfowce.

O wyjątkowości tego miejsca decyduje także obfitość rzadkich  okazów flory. Można tu spotkać storczyka plamistego, podkolana białego, listerię sercowatą, wawrzynka wilczełyko, widłaka jałowcowegoczy turzycę strunową (Carex chordorrhiza) .

Rezerwat Bartoszycha

Rezerwat „Bartoszycha" jest najmłodszym rezerwatem przyrody na terenie naszego nadleśnictwa. Utworzony został z inicjatywy leśników Nadleśnictwa Czarna Białostocka w ramach ogólnopolskiej akcji 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych. Powierzchnia rezerwatu wynosi 94,27 ha. Rezerwat powołany został Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 4 grudnia 2024 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Bartoszycha”.

Celem rezerwatu jest zachowanie siedlisk priorytetowych łęgów wierzbowych, topolowych olszowych i jesionowych, borów i lasów bagiennych oraz siedliska przyrodniczego grądu środkowoeuropejskiego i subkontynentalnego znajdujących się na terenie Puszczy Knyszyńskiej. Występują tutaj licznie chronione rośliny, grzyby oraz zwierzęta.

Nasz najmłodszy rezerwat jest istotny również z punktu widzenia retencji wody. Występują tutaj drzewa, które są przewrócone i zalegają w korycie rzeki przepływającej przez rezerwat, przez co spowalniają odpływ wody. W retencji wody na tym obszarze pomocne są również bobry.

Inspiracją dla nazwy rezerwatu Bartoszycha jest rzeka o tej samej nazwie przepływająca przez ten teren.